Ceviz Çeşitleri ve Özellikleri

Sağlıklı beslenmenin önemli bir parçası olan ceviz, yüksek vitamin, mineral ve lif içeriğiyle dikkat çekiyor. Özellikle omega-3 yağ asitleri açısından zengin olan ceviz, kalp sağlığını destekler ve beyin fonksiyonlarını iyileştirir. Aynı zamanda antioksidan özelliklere sahiptir, vücudu serbest radikallere karşı korur ve kanser riskini azaltabilir. Cevizin aromatik kokusu ve tadı, tatlı ve tuzlu yemeklerde kullanımını popüler kılmaktadır.

Cevizin farklı türleri bulunsa da genel olarak kabuklu veya kabuksuz olarak tüketilmektedir. Kabuklu ceviz genellikle doğrudan atıştırmalık olarak tüketilirken, kabuklu ceviz ise çeşitli yemeklerde, salatalarda veya atıştırmalıklarda kullanılmaktadır. Ceviz besleyici ve lezzetli bir atıştırmalık olmasının yanı sıra sağlık açısından da pek çok fayda sağlar. Bu nedenle düzenli olarak ceviz tüketmek dengeli beslenme programının önemli bir parçası olabilir.

Yabancı ceviz çeşitleri

Dünyanın birçok farklı yerinde birbirinden güzel ceviz çeşitleri bulunmaktadır. Ceviz türlerindeki bu çeşitlilik, sıcak ve soğuk iklimlere uygunluk, geç veya erken meyve verme özellikleri, tozlaşma gereksinimi, meyve iriliği, ceviz rengi, iç ceviz oranı ve kabuk kalınlığı gibi pek çok farklı özellikte kendini göstermektedir. Örneğin yabancı ceviz çeşitlerinden Chandler ağaçları nisan ayının ilk günlerinde uyanıp çiçek açmaya başlar. Her yan dalda bol miktarda meyve oluşur ve verimli bir dönem geçirirler. Chandler cevizinin kabuğuyla birlikte ağırlığı yaklaşık 13 gramdır. İç kısım genellikle kabuğun ağırlığına eşittir.

Chandler cevizinin tozlayıcıları Cisco, Franquette ve Fernette gibi ceviz çeşitleridir. Chandler tipi cevizler ekim ayının başında hasada hazır hale gelir. Franquette ceviz ağaçları diğerlerine göre daha geç uyanır ve nisan ortasında tomurcuklanmaya başlar. Franquette cevizinin kabuğuyla birlikte ağırlığı yaklaşık 11 gram olup, iç oranı %50'dir. En çok bilinen yabancı ceviz çeşitlerinden bir diğeri de Cisco çeşididir. Cisco cevizleri, Franquette'den biraz daha erken, Nisan ayı başlarında tomurcuklanmaya başlar. Cisco cevizinin ağırlığı kurutulduğunda yaklaşık 14 gramdır. Cisco, Chandler ve Howard tipi cevizlerin gübrelenmesine uygundur. Franquette'e benzer şekilde dalların uçlarında meyve oluşumu meydana gelir. Genellikle Ekim ayının ikinci haftasında hasada hazır olurlar.

Yerel ceviz çeşitleri

Yerli ceviz ülkemizde sıklıkla tüketilen kuruyemiş türleri arasındadır. Ülkemizde son yıllarda popüler hale gelen Chandler cevizinden önce de yetişen, belirli bölgelere özgü bazı yerli ceviz türleri bulunmaktadır. Hem hobi hem de ticari amaçla yetiştirilen bu türler belirli iklimlerde daha iyi sonuç vermektedir. Meyve ağırlığı, tozlayıcı türleri ve hasat zamanı gibi önemli konularda yerel ceviz türleri arasındaki farklılıkları karşılaştırabiliriz. Chandler gibi yabancı ceviz türleri popüler olsa da yerli cevizler belirli iklim ve koşullarda daha verimlidir.

Bilecik

Bilecik cevizi, yerli ceviz çeşitleri arasında yetiştirilmesi en kolay olanlardan biridir. Bu cevizin tarımı kıyı bölgeleri dışında geniş bir alanda başarıyla gerçekleştirilebilmektedir. Geç tomurcuklanma özelliği sayesinde don riski olan bölgelerde bile meyve verir. Bilecik tipi ceviz dolgun iç yapısıyla dikkat çeker ve %53 iç oranına sahiptir. Ayrıca %68 yağ ve %18 protein içeriğiyle de besleyicidir. Bu ceviz eylül ayının sonlarına doğru hasat edilir. Tozlayıcı tipleri Yalova 3, Şebin ve Yavuz 1'dir. Geç yapraklanma çeşidin dona karşı daha dayanıklı olmasını sağlar.

Şebin

Bir diğer yerli ceviz çeşidi ise Şebin cevizidir. Sık tüketilen kuruyemişlerden biri olan Şebin cevizi, verim potansiyeli yüksek ve yoğun dallara sahip önemli bir türdür. Bu tür kıyı kesimlerde yetişmekte ve özellikle geç don riskinin olduğu yerlerde daha iyi sonuç vermektedir. Şebin cevizinin hasadı genellikle eylül ayı sonlarında yapılır ve iç oranı %63 civarındadır. Ayrıca yağ içeriği %67'dir. Şebin cevizinin tozlayıcıları Bilecik ve Yavuz 1 çeşitleridir. Ancak kurak dönemlere duyarlılığı nedeniyle güneş yanıklarına karşı hassastır.

Kaman

Yerel ceviz çeşitleri sıklıkla farklı isimlerle anılmaktadır. Bu çeşitliliğin temel nedeni her birinin kendine has özelliklerinin olmasıdır. Bu ceviz türleri arasında yapısal benzerlikler olsa da çekirdek oranı, yetiştirme koşulları gibi faktörlerde farklılıklar bulunmaktadır. Örneğin Kaman 4 ile Kaman 5 arasında önemli yapısal farklılıklar vardır ve bunlar ayrı cinslerdir. Temel özellikleri benzer olsa da bu cevizleri bir aile olarak düşünebilirsiniz.

Kaman 1 çeşidinin hasadı genellikle eylül ayı sonlarında yapılır ve istikrarlı bir verim sunar. Kaman 1'in tozlaştırıcısı Kaman 5 çeşidi olup hastalıklara karşı dayanıklıdır. Ayrıca diğer Kaman türlerine göre daha geç yaprak üretir. Bu nedenle geç donlara karşı daha dayanıklıdır. Her bir meyvenin ağırlığı yaklaşık 12 gram olup iç içeriği %54 civarındadır. İnce kabuklu yapısıyla dikkat çeker ve nispeten yüksek verim sağlar.

Yerli ceviz çeşitlerinden Kaman 4, Kaman 1 ile benzer özelliklere sahip olup ince kabukludur. Bu nedenle iç kısmı kolayca ve tamamen çıkarabilirsiniz. Hasat zamanı erken olup bileşiminde %71 oranında yağ bulunur. Kaman 4'ün meyvesi beyazımsı bir renge sahiptir. Kaman 5 çeşidi Kaman 1 ile benzer özellikler göstermekte olup iç oranı %48 civarındadır. Protein içeriği %25'tir. Kabukları ince olduğundan kolaylıkla kırılabilir ve iç cevizi bütün olarak çıkarabilirsiniz. Dayanıklı yapısıyla dona ve hastalıklara karşı daha dayanıklıdır.